در این مقاله تحقیقی که براساس گزارش 2023 موسسه PwC به رشته تحریر درآمده، به تحلیل سرمایه‌گذاری در منطقه خاورمیانه در سال‌های گذشته و چشم‌انداز 2023 آن پرداخته شده است.
در شرایط عدم اطمینان، معاملات ادغام و تملیک کمتر انجام می‌شوند، اگرچه این زمان موقعیت مناسبی است که ارزشگذاری‌های جذاب‌تری برای نشان دادن فرصت‌های سرمایه‌گذاری به وجود آیند.
در سال 2022 میلادی، معاملات ادغام و تملیک در جهان به دلیل فاکتورهای سه‌گانه تورم فزاینده، افزایش نرخ بهره و ترس از رکود مورد انتظار، کاهش چشمگیری داشته و باعث افزایش احتیاط سرمایه‌گذاران شده است. بر اساس گزارش PwC در مورد چشم انداز این صنعت، حجم و ارزش معاملات ادغام و تملیک در سال 2022 به ترتیب 17 درصد و 37 درصد کاهش یافته است. البته، خاورمیانه به دلیل فاکتورهای منطقه‌ای از جمله افزایش قیمت نفت، افزایش انضباط مالی و رشد بیشتر به تناسب بازارهای پیشرفته، استثنایی برای این روند جهانی محسوب می‌شود. به گزارش PwC، در سال 2022، تعداد زیادی معامله بیش از 1 میلیارد دلار در صنایع مختلف انجام شده است.
براساس معاملات ثبت شده در سال 2022، 632 ادغام و تملیک انجام شده که 1.3% رشد در آن سال بوده اما همچنان بیش از دو برابر تعداد معاملات سال 2019 بوده است. سرمایه‌گذاری خصوصی (PE) و صندوق‌های ثروت دولتی (SWF) اصلی‌ترین محرک‌های این معاملات بوده‌اند که توسط قیمت نفت تاریخی و بهبود نقدینگی تقویت شده‌اند.
در سال 2022، 152 معامله برون مرزی در خاورمیانه انجام شده است که با مقایسه 131 معامله در سال 2021، 16 درصد رشد را نشان می‌دهد. اگرچه شاهد رشد معاملات در دسته برون مرزی هستیم، اما همچنان معاملات درون مرزی سهم 65 درصدی از حجم کل معاملات را بر عهده دارند که دلیل اصلی آن تلاش شرکت‌ها و صندوق‌های ثروت دولتی (SWF) برای گرفتن سهم بیشتر از اقتصاد است.
همانند سال‌های قبل، تملیک سهم بیشتری از معاملات در خاورمیانه را به خود اختصاص داده است که دلیل آن فرآیند سریع‌تر و تمایل سرمایه‌گذاران به تملک بازار و تیم به جای جستجو برای ادغام‌های هزینه‌بر است. به طور کلی 586 تملیک در سال 2022 انجام شده است که در مقایسه با 565 معامله سال 2021 و 376 معامله سال 2020 روند صعودی خود را حفظ کرده است.
در جهانِ سال 2022، جذابیت معاملات ادغام و تملیک ثابت مانده است، اگرچه چشم‌انداز اقتصادی بین‌المللی نامطمئن است و جو منفی بین سرمایه‌گذاران گسترش یافته است. این امر به ویژه در خاورمیانه صدق می‌کند که خوش‌بینی محتاطانه و فراوانی اوراق بهادار با نقدشوندگی بالا باعث شده که ملاحظات انجام معاملات را در صدر موضوعات کاری رهبران تجاری قرار دهد. بر اساس نظرسنجی بخش خاورمیانه PwC از مدیران عامل شرکت‌ها، 61 درصد پاسخ دهندگان به چشم‌انداز رشد منطقه در سال 2023 نسبت که آفریقای شمالی (21 درصد) و اروپا (18درصد) خوش‌بین بودند.
توزیع منطقه‌ای
اغلب فعالیت‌های ادغام و تملیک در خاورمیانه در امارات متحده عربی، عربستان و مصر صورت گرفته است که مجموعا 563 معامله و 89 درصد از کل معاملات سال 2022 را تشکیل می‌دهند.
بزرگ‌ترین معاملات خاورمیانه در سال 2022
15.5 میلیارد دلار – فوریه 2022
فروش 49 درصد از سهام آرامکو عربستان (Saudi Aramco) در شرکت خط لوله گاز آرامکو (Aramco Gas Pipelines Co) به یک کنسرسیوم متشکل از BlackRock Inc و شرکت سرمایه‌گذاری Hassana
8.5 میلیارد دلار – اکتبر 2022
انتقال 24.3% از سهام بانک متحده الاهلی (Ahli United Bank) به خانه فایننس کویت (Kuwait Finance House)
5 میلیارد دلار – ژوئن 2022
سرمایه‌گذاری شرکت DP World و شرکت Caisse de dépôt et placement du Québec در سه دارایی DP World در امارات متحده عربی
2.4 میلیارد دلار – دسامبر 2022
فروش 10.2 درصد از سهام شرکت DP World در بندر جبل علی، منطقه آزاد علی و پارک ملی صنایع به شرکت سرمایه‌گذاری Hassana
2.3 میلیارد دلار – مارچ 2022
فروش 53 درصد از سهام شرکت NMC Healthcare به اعتباردهندگان فروش نهایی بازسازی دارایی بین المللی
فعالیت‌های جذب سرمایه
در منطقه خاورمیانه و در سال 2022، جذب سرمایه همچنان محرک اصلی جریان نقدی بوده به طوری که برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر جزو اهداف جذاب تلقی می‌شود.
حجم معاملات امارات متحده عربی و عربستان سعودی، بین سال‌های 2021 و 2022 افزایش چشمگیری داشته است، در صورتی که مصر شاهد کاهش حجم معاملات خود بوده است. در عربستان سعودی، امارات متحده عربی و مصر، جذب سرمایه در فین تک‌ها به دلیل جذابیت سرمایه‌گذاری در تکنولوژی مورد توجه زیادی قرار گرفته است، مخصوصا سرمایه‌گذاری در حوزه “الان بخر، بعدا پرداخت کن” (Buy Now, Pay Later). همچنین در منطقه خاورمیانه تکنولوژی در غذا و رستوران، از حوزه‌های جذاب برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. به طوری که پیش‌بینی می‌شود در سال 2023 جذب سرمایه‌های بیشتری را در این حوزه با توجه به افزایش تقاضای غذا، افزایش درآمد خانوار و همچنین افزایش ضریب نفوذ اینترنت، تجربه کنیم. به علاوه، استارتاپ‌های مربوط به انرژی پایدار، در سال 2023، مورد توجه قرار گرفته‌اند.
بازار سرمایه و عرضه اولیه سهام
در سال گذشته، بازار سرمایه جهانی شاهد تورم بالا، فشارهای زنجیره تامین، جنگ اوکراین و بحران انرژی بوده است. همه این فاکتورها، روی ارزش‌گذاری شرکت‌ها در خاورمیانه‌ای که اقتصادش به طور فزاینده‌ای در حال جهانی شدن است، تاثیر می‌گذارد و باعث می‌شود بسیاری از معاملات به تعویق بیفتد یا لغو شود. علیرغم این آشفتگی بازار و رکود بازار جهانی برای فعالیت های IPO، فرصت‌های معاملاتی خاورمیانه در سال 2022، به دلیل تمایل بالا در منطقه و نقدینگی، پایدار بوده است. اصلی‌ترین IPOهای انجام شده در منطقه در بخش‌های تکنولوژی، انرژی، غذا، سلامت و آموزش بوده‌اند.
چشم‌انداز آینده
سال 2023 سالی ست که فرصت‌های ادغام و تملیک گسترده‌ای در خاورمیانه خواهد داشت. البته این موضوع بستگی به این دارد که آیا شورای همکاری‌های خلیج فارس می‌تواند از تاثیر رکود جهانی فرار کند و صندوق‌های ثروت دولتی (SWF) و سایر سرمایه‌گذاران خاورمیانه را مجاب کند که از مزیت رقابتی سرمایه‌گذاری در ایالات متحده آمریکا و اروپا و ایجاد تحول در خاورمیانه استفاده کنند، برای این منظور آنها بیش از مقدار کافی نقدینگی دارند؛ طبق تخمین صندوق بین المللی پول (IMF) کشورهای تولیدکننده نفت خاورمیانه می‌توانند طی چهار سال اینده، 1.3 تریلیون دلار درآمد نفتی بیشتر به دست آورند.
*این مقاله توسط فائزه دادخواهی اصل، تحلیل‌گر ارزش‌گذاری و سرمایه‌گذاری خطرپذیر ترجمه و تلخیص شده است.
دیدگاهتان را بنویسید